Ξαναβρισκόμαστε στο λημέρι των δισκοπαρουσιάσεων. Ένα λημέρι στο οποίο μπήκα πριν περίπου 4 χρόνια, μέσα από το SouthernRock.grτότε. Ήταν η περίοδος που γνωριστήκαμε με μια πρωτοεμφανιζόμενη μπάντα στη δισκογραφία, τους KollektivA. Και να που τώρα επιστρέφουμε για λίγο σε αυτό το χώρο για να παρουσιάσουμε τη νέα τους δουλειά, το άλμπουμ «Η μπαλάντα της Φυλακής».
Πρόκειται για ένα concept άλμπουμ, το οποίο είναι εμπνευσμένο από το ποίημα του Oscar Wilde, «Η μπαλάντα της Φυλακής του Ρήντινγκ» (The Ballad Of Reading Gaol -1897).
Πριν περάσουμε στην παρουσίαση και το σχολιασμό της δουλειάς καθεαυτής, καλό θα ήταν να πούμε δυο λόγια για το έργο από το οποίο εμπνεύστηκαν τη νέα τους δουλειά οι KollektivA.
Με αφορμή λοιπόν το άλμπουμ, διάβασα το βιβλίο του Wilde «Η μπαλάντα της Φυλακής του Ρήντινγκ». Αφού το μουσικοθεατρικό έργο βασίστηκε εκεί, καλό θα είναι να αποτίσουμε ένα μικρό φόρο τιμής στον εμπνευστή αυτού του έργου. Στην Ελλάδα κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εκάτη σε μία πολύ όμορφη έκδοση που περιλαμβάνει και εμφανίζει ταυτόχρονα το αυθεντικό ποίημα στα αγγλικά και το μεταφρασμένο από τον Νίκο Χειλαδάκη.
Πρόκειται για το τελευταίο αξιόλογο συγγραφικό έργο του Wilde, μιας και τα δύο χρόνια στη φυλακή του Ρήντινγκ τον εξόντωσαν. Μια ποινή που κρύβει πίσω της μια μεγάλη ιστορία. Τότε ο δημιουργός, «…μεθυσμένος από την ανταπόκριση που βρίσκουν τα έργα του, ταυτίζεται όλο και περισσότερο με τα αισθητικά του πρότυπα. Πιστεύει πως μπορεί να υπαγορεύει τους δικούς του νόμους και κανονισμούς στη ζωή με την ίδια ευκολία που το κάνει στα έργα του. Έτσι λοιπόν, επεκτείνοντας τα όρια της δημιουργίας του πέρα από την τέχνη, στην κοινωνία, πιστεύει πως τίποτα δεν είναι απαγορευμένο σ’ αυτόν, και πως οτιδήποτε ισχύει στην τέχνη μπορεί να ισχύσει και για τον ίδιο, μιας και ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του και τη συμπεριφορά του έργο τέχνης…».
Σημαντικό είναι να πούμε πως όλα αυτά διαδραματίζονται την περίοδο της Βικτωριανής Αγγλίας, μιας κοινωνίας στην οποία συνυπήρχε ο συντηρητισμός με τα ομοφυλόφιλα γκέτο, τα γκέι μπαρ, και τα αρσενικά πορνεία. Όλα αυτά όμως, στα κρυφά, σαν να υπήρχε μια από κοινού συμφωνία με τις διάφορες ομάδες. Ο Wilde θεωρεί παράλογο να αποκρύψει οποιαδήποτε ιδιαίτερη προτίμησή του, και απορρίπτει αυτή την υποκρισία. Θεωρεί πως ο νόμος οφείλει να διαφυλάξει τα δικαιώματά του μαζί με τον τρόπο που έχει επιλέξει, και μηνύει τον μαρκήσιο του Κουήνσμπερυ. Στο πρόσωπο αυτού, ο Wilde βλέπει το σύνολο της κοινωνικής υποκρισίας εκείνης της εποχής. Με τα πολλά, και αφού ο μαρκήσιος είχε από πίσω του όλη την οικονομική, και όχι μόνο, δύναμη της κοινωνίας, το δικαστήριο «κατέρρευσε», και ο Wilde καταλήγει για καταναγκαστικά έργα στη φυλακή του Ρήντινγκ.
Όταν ο δημιουργός επέστρεψε στην κοινωνία, ξεπεσμένος υλικά και ηθικά, κατάληξε στη Βόρεια Γαλλία και στη συνέχεια στο Παρίσι. Το μεθυσμένο του φάντασμα δε θα γίνει αποδεκτό ούτε εκεί. Θα φτάσει σε σημείο να αλλάξει και το όνομά του –Σεβαστιανός Μέλμοθ. Εκεί θα τον βρει το τέλος της ζωής του, τον Νοέμβριο του 1900, σε ένα φτηνό και άθλιο ξενοδοχείο. Στην κηδεία του θα παρευρεθούν μοναχά οι δυο εναπομείναντες πιστοί του φίλοι, ο Ρος και ο Χάρις. Ο ίδιος είχε πει στον Ρόμπερτ Ρος λίγους μήνες πριν, «Το 1900 είναι μια καλή χρονιά για να πεθάνει κάποιος σφραγίζοντας έτσι τον αιώνα».
Ζητώ συγνώμη για αυτή τη μεγάλη εισαγωγή, αλλά ήταν ουσιαστική και απαραίτητη για να μπείτε στο κλίμα του άλμπουμ, αλλά και της πιο πρόσφατης αυτής ποίησης του Wilde –σας προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο.
Οι KollektivA λοιπόν, έχοντας γράψει μουσική για το θέατρο και την τηλεόραση, είχαν στα σχέδιά τους εδώ και καιρό, τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου θεματικού έργου. Πολλές φορές, επίσης, έχουν δηλώσει την επιρροή τους από μεγάλα concept άλμπουμ, όπως τα: «The Wall» (Pink Floyd), «American Idiot» (Green Day), «Operation Mindcrime» (Queensryche), κ.ά.
Μετά από αρκετή μελέτη έφτασαν σε αυτό που κρατάμε τώρα στα χέρια μας. Ένα αμιγώς Rock άλμπουμ με θεματική τις φυλακές του κόσμου και το δίπολο «Εγκλεισμός-Απελευθέρωση». Πρόκειται για ένα concept μουσικο-θεατρικό έργο, που αποτελείται από 4 πράξεις. Η ιστορία διαδραματίζεται μέσα στις συμβολικού (ή και όχι) χαρακτήρα «φυλακές του Κόσμου».
Αν συνδυάσουμε άλλωστε την κοινωνία για την οποία ο Wilde κλείστηκε πίσω από τα κάγκελα και αυτήν στην οποία μεγαλώνουμε τα παιδιά μας τώρα, θα δούμε πως δεν υπάρχουν μεγάλες διαφορές. Θα μπορούσαμε κάλλιστα μάλιστα να αναρωτηθούμε αν ποτέ άλλαξε κάτι… Άρα το άλμπουμ αυτό δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί επίκαιρο, και πηγή έμπνευσης για αρκετούς από εμάς εδώ έξω. Πηγή έμπνευσης για δράση και δημιουργία.
Το σενάριο του άλμπουμ, φέρνει στο προσκήνιο τις αντιθέσεις της κλειστής κοινωνίας των φυλακών, η οποία φυσικά αντανακλά την εξωτερική κοινωνία. Αυτό γίνεται πάντα σε οποιαδήποτε μικρή κοινωνία συναντάμε στη διάρκεια της ζωής μας. Έτσι λοιπόν συναντάμε δοσίλογους, επαναστάτες αλλά και βολεμένους ή καλύτερα ρουτινιασμένους ανθρώπους που έχουν ξεχάσει και να σκέφτονται παραπέρα από τα κάγκελά τους.
Ζούμε μαζί με τους ήρωες του άλμπουμ τη διαδικασία σκέψης, συνειδητοποίησης, οργάνωσης και τελικά εξέγερσης. Τη διαδικασία κάθαρσης των αμαρτιών τους και την εκκίνηση μιας νέας ζωής, πιο καθαρής, και πιο σωστής αφού από τα λάθη σου μπορείς να μαθαίνεις. Η ένωση των φυλακισμένων κάτω από τον ζυγό της διοίκησης, η εναντίωση και τελικά η νίκη. Μια νίκη που θεωρούσαν πάντα καταδικασμένη, μιας και είχαν σαν δεδομένο πως η μοίρα είναι προδιαγεγραμμένη.
Μέσα στο έργο διάρκειας 46 λεπτών θα περάσουμε από όλα τα στάδια. Θα ακούσουμε θεατρικά μέρη και θα ξεδώσουμε σε δυνατές μουσικές, με πολύ όμορφες ενορχηστρώσεις. Μια μουσική επιλογή που σίγουρα ταιριάζει απόλυτα με τη θεματική του δίσκου. Η μπάντα έχει δώσει εδώ και καιρό το άλμπουμ σε ελεύθερη ακρόαση από την επίσημη ιστοσελίδα της www.kollektiva.net, αλλά για μένα πρέπει να αγοράσετε το άλμπουμ, μιας και μέσα σε αυτό θα βρείτε ολόκληρο το σενάριο του έργου και θα μπορέσετε να ενώσετε όλα τα κομμάτια με αυτό.
Το άλμπουμ το είχα ακούσει εδώ και καιρό, αλλά το εκτίμησα ακόμη περισσότερο σαν δουλειά όταν διάβασα το σενάριο. Μια αλλαγή της τροπής όσων είδε ο Wilde στη δική του Φυλακή, μιας και εκεί ποτέ δεν έγινε κάποια εξέγερση, όχι όσο ο ίδιος βρισκόταν μέσα. Μια παρακίνηση για μελέτη, σκέψη, και δράση για την ευρύτερη κοινωνία μας που τόσα χρόνια κοιμάται όρθια στα κελιά της.
Δεν θα διαφωνήσω καθόλου στο ότι το έργο αυτό μπορεί να αναφέρεται σε περιορισμένο κοινό. Πολλοί είναι εκείνοι που θα σπεύσουν να υποστηρίξουν πως το πρώτο τους άλμπουμ αναφερόταν σε πιο ευρύ κοινό. Να σας πω την αλήθεια πήξαμε στην ευρύτητα. Καιρός είναι να γραφτεί και κάτι για να μας βάλει σε σκέψεις, κι όσοι θέλουν ακολουθούν. Μουσική δε σημαίνει απαραίτητα διασκέδαση, όπως λέει ένας γνωστός μου, σημαίνει και ψυχαγωγία. Άλλωστε οι KollektivA, δεν έδωσαν ποτέ την εντύπωση μιας μπάντας που απλά θέλει να γίνει γνωστή.
Το μόνο μείον που βρίσκω στην κυκλοφορία, είναι τα γράμματα στο ένθετο. Είναι που είναι μικρά, έχουν και περίεργη γραμματοσειρά. Άντε να τα διαβάσεις μετά…
Θα κλείσω αυτή την παρουσίαση δανειζόμενος δύο φράσεις από το σενάριο:
«Ποτέ μόνος» … «Βρες τον τρόπο»
Tracklist:
Πράξη 1 - Στις φυλακές του Κόσμου
Πράξη 2 - Η προετοιμασία
Πράξη 3 - Στο μπουντρούμι
Πράξη 4 - Η Εξέγερση
Η μπαλάντα της φυλακής
Σενάριο / Στίχοι / Διάλογοι: Φάνης Μαργαρώνης
Στο track 10, περιέχονται στίχοι από το ποίημα «Η Μπαλάντα της Φυλακής» του Oscar Wilde.
Επιμέλεια παραγωγής: Νίκος Μακράκης
Καλλιτεχνική διεύθυνση: KollektivA
Ενορχήστρωση: KollektivA
Ηχοληψία, editing: Δημήτρης Ρετουνιώτης, Γιώργος Θεοφάνους
Μίξη: Δημήτρης Ρετουνιώτης
Mastering: Brian Lucey (Magic Garden Mastering)
Κυκλοφορεί από την Cobalt Music
Και μερικά αποσπάσματα από το ποίημα του Oscar Wilde
[...]
-8-
Πολλοί σκοτώνουν νέοι την αγάπη τους
Πολλοί σαν έχουν χάσει τον καιρό
Πολλοί με λάγνα χέρια τη σκοτώνουνε
Πολλοί την πνίγουν μέσα στο χρυσό
Οι πιο πονετικοί τη μαχαιρώνουνε
άνοντας το θάνατο γοργό.
[...]
-28-
Γιατί σαν δυο καράβια ανταμώσαμε
Καθένα με δικό του προορισμό
Δεν κάναμε σινιάλα, δεν μιλήσαμε
Τι τάχα να μου πει ή να του πω;
Αφού στην Άγια Νύχτα δεν βρεθήκαμε
Αλλά στο φως της μέρας το αισχρό.
[...]
-66-
Και τότε αναγνώρισα τη λύπη του
Σαν άρπαξε ο βρόχος το λαιμό
Τη λύπη, τον ιδρώτα που τον έλουσε
Εγώ μόνο το ένιωσα, εγώ.
Γιατί αυτός που ζει τον πόνο τ' άλλουνε
Πεθαίνει και πεθαίνει για καιρό.
[...]
-68-
Μας κράτησαν κλειστούς μέχρι τις δώδεκα
Που σήμαν' η καμπάνα φαγητό
Βροντώντας τα κλειδιά ήρθαν οι φύλακες
Ανοίγοντας τις πόρτες με αχό
Κι ορμήσαμε αλλόφρονες στις κλίμακες
Τα πόδια κάναν θόρυβο φριχτό.
[...]
-78-
Ο άσβεστος ασβέστης εροκάνιζε
Τα κόκκαλα, τη σάρκα, τη σορό
Τη νύχτα τα οστά του καταβρόχθιζε
Τη μέρα μόνο κρέας μαλακό
Και νύχτα και ημέρα την καρδούλα του
Την τρώει μ' έναν γρήγορο ρυθμό.
[...]
-80-
Το χώμα λέν' αυτό το καταράστηκαν
Ξεραίνεται εκεί κάθε σπαρτό
Μα ψέματα, η γη είναι καλύτερη
Απ' το ανθρώπινο μυαλό
Εκεί το τριαντάφυλλο πιο κόκκινο
Φυτρώνει, και το ρόδο πιο λευκό.
[...]
-91-
Μονάχα ξέρω πως το Νόμο τονε φτιάξανε
Άνθρωποι μ' ανθρώπινο μυαλό
Το δόλιο αδελφό του σαν θανάτωσε
Ο ΚΑΪΝ τον πανάρχαιο καιρό
Κι αρχίσαν από τότε να χωρίζουνε
Τον κόσμο σε καλό και σε κακό.
-92-
Κι ακόμα ξέρω κι όλοι ας το μάθουνε
Αυτοί που σ' όλα κάνουν το σοφό
Τις φυλακές οι άνθρωποι τις χτίζουνε
Απρόσιτες, γιατί έχουνε σκοπό
Τι γίνεται κει μέσα να το κρύψουνε
Ακόμα κι απ' τον ίδιο το Θεό.
[...]
-97-
Τη δίψα για να σβήσουμε μας δίνουνε
Υφάλμυρο και βρώμικο νερό
Με γύψο το ψωμί θα το βαρύνουνε
Να μη βρεθεί στο ζύγισμα λειψό
Ορθοί, τις μαύρες νύχτες δεν ξαπλώνουμε
Μετρώντας, τον καιρό λεπτό-λεπτό.
-98-
Η πέινα και η δίψα που μας ζώνουνε
Δυο φίδια που μαλώνουνε μ' αχό
Δεν είναι της τροφής όμως η στέρηση
ΥΠάρχει και χειρότερο κακό
Οι πέτρες που ολήμερα σηκώνουμε
Τη νύχτα βάρος έχουνε διπλό.
[...]
-100-
Ανθρώπινη κουβέντα δεν ακούγεται
Δεν έχουμε ένα λόγο φιλικό
Το μάτι που κοιτάζει από το μπάνιστρο
Είν' άδειο, αδιάφορο, σκληρό.
Απ' όλους ξεχασμένα, θα σαπίσουνε
Και σώμα και ψυχή με τον καιρό.
-101-
Της ζήσης οι αλυσίδες μας σκουριάζουνε
Σ' αυτόν το βίο το μοναχικό
Πολλοί είναι που βρίζουν ή στενάζουνε
Πολλοί δεν βγάζουν ούτε βογκητό
Και μόνο στου Θεού παργοριόμαστε
Το Νόμο τον αιώνια αγαθό.
[...]
-107-
Στου Ρήντιγκ το απόρθητο το φρούριο
Υπάρχει ένας λάκκος με νεκρό
Το πτώμα στρεβλωμένο κι ανησύχαστο
Μια φλόγα σιγοτρώει τη σορό
Για σάβανα μ' ασβέστη τον τυλίξανε
Στο μνήμα δεν χαράξανε σταυρό.
[...]
-109-
Καθένας μας σκοτώνει την αγάπη του
Κι όλοι ας τ' ακούσουνε αυτό
Ο ένας τη σκοτώνει με το βλέμμα του
Κι ο άλλος με το λόγο τον καλό
Ο άναντρος σκοτώνει μ' ένα φίλημα
Ο άντρας με λεπίδι φονικό.